Наследување на полот
Кој е одлучувачки фактор за полот на потомството - мајка, татко или двајцата родители?
Според современата наука, 3-те Х-хромозомите (машки XY и жени XX) се претпоставува дека се слични, а полот на потомството се одредува откако ќе се формира зиготот.
Првиот X кај женските ХХ хромозоми и X кај машките XY хромозоми се слични бидејќи немаат Barr- ово тело и со тоа се означуваат како 'X' и се нарекуваат хромозоми на предците.
Вториот Х хромозом во женските клетки што е со Barr- ово тело означено како X, е различен. Овој Х-хромозом заедно со Y-хромозомот се нарекуваат родителски хромозоми.
Човечките клетки содржат 46 хромозоми, кои вклучуваат 44 автозоми и 2 полови хромозоми, имено, 46, XX (женски) или 46, XY (машки).
Во клеточната биологија- цитологија, се претпоставува дека 2Х полови хромозоми во женските клетки и единствениот Х хромозом во машките клетки се слични; се сметаше дека само Y-хромозомот е различен.
Сепак, Баровото-телото, кое игра значајна улога во разликувањето на 3X-хромозомите, е важен фактор што треба да се земе предвид. Баровото-телото, е забележано само во јадрата на женските клетки, а не во машките клетки.
Barr- ово тело (барово тело), или полов-хроматин, е неактивен Х-хромозом. Односно Barr- ово тело (именувано според откривачот Мареј Бар) е неактивен Х-хромозом во клетка со повеќе од еден Х-хромозом.
Се појавува како густа, темно-дамкава точка на периферијата на јадрото на секоја соматска клетка кај женскиот организам.
Сперматозоидите со хромозом Y можат да се спојат само со јајце клетка што содржи хромозом „X“.
Што се сперматогонија и какви видови има?
Сперматогонија Тие се еден од различните типови на клетки присутни во тестисите на човекот. Овие се пролиферативни герминативни клетки и единствени се кај возрасните, способни за „самообновуваат. Многу автори ги опишуваат како „герминативни клетки на мажите пред мејоза“ Тие се сметаат за „матични клетки“ на машкиот репродуктивен систем, бидејќи се делат за да го одржат бројот на клетки во нивната популација и да ги произведат оние клетки што ќе се разликуваат во сперматозоиди. Сперматогонијата им дава многу посебни карактеристики на машките гонади, бидејќи благодарение на нивната способност за поделба, мажот може да произведе околу 100 до 100 милијарди сперматозоиди во текот на целиот живот.
За време на процесот на оплодување, постојат 2 можности.
(1) Ако сперматозоидот со Х-хромозом се спои со јајце-клетката, потомството ќе биде женско (46, XX).
(2) Ако сперматозоидот со хромозом Y се спои со јајце-клетката, потомството ќе биде машко (46, XY).
Затоа се сметаше дека хромозомот Y е моќна детерминанта. Присуството на хромозом Y било потребно за раѓање на машко (XY) потомство, а неговото отсуство резултирало во женско (XX) потомство.
Според новата хипотеза, двајцата родители се со еднакви одредници на полот на потомството.
Баровото тело игра важна улога во разликувањето помеѓу 2 Х хромозомите во женските клетки и Х хромозомот во машките клетки.
Клетките на човечкото тело имаат 23 пара хромозоми во јадрото. Дваесет и два пара се познати како автозоми и контролни карактеристики, но едниот пар носи гени кои го одредуваат полот.
- без разлика дали потомството е машко или женско:
- машките организми имаат два различни полови хромозоми, X Y
- женските организми имаат два X хромозоми, XX
Хромозоми кај мажи- кариотип
Овој дијаграм е познат како 
кариотип и ги прикажуваат сите хромозоми подредени во парови. Хромозомите обележани со плаво ги покажува двата полови хромозоми - тие се со различна големина, затоа X (поголем хромозом) и Y (помал).
Хромозоми кај жена- кариотип
Со црвена боја се прикажани двата полови хромозоми кај женски организам- овие се со иста големина, и двата се Х поголеми хромозоми.
Генетски дијаграм
Генетски дијаграм, или Панетова мрежа, покажува како алелите можат да се комбинираат во зиготи. Дијаграмот подолу покажува како се наследува биолошкиот пол.
 |
| Мајки / женски алели - XX и татковци / машки алели - XY |
Двете можни комбинации се:
Х-хромозом од мајката и Х-хромозом од татко - добивање на девојче (женски фенотип од XX генотип)
Х-хромозом од мајката и Y-хромозом од таткото - добивање на момче (машки фенотип од фенотипот XY)
Односот на женско и машко потомство е 1: 1 - во просек, половина од потомството ќе биде девојче, а половина ќе биде момче. Ова исто така може да се претвори во веројатност од 50% (XX) и 50% (XY).
Секоја особина која е содржана на во половиот хромозом е наречена полово -зависна или полово - поврзана. Υ хромозомот освен што го одредува полот, опфаќа само некои други особини, за разлика од тоа, повеќе полово - врзани особинои се наоѓаат на X хромозомот и се наречени X- зависни.
Кога некоја особина се наоѓа на Y хромозомот се пренесува на од таткото на синовите и се наследува кај сите синови или синот, но не се наследува кај ќерките, односно ќерките не се носители на тие особини.
Особините врзани за X- хромозомот може да се доминантни и ли рецесивни, доминантна особина се јавува во фенотип (под фенотип се подразбира надворешниот изглед или надворешната појава на својствата и белезите кај организмите.)
Доминантната особина се јавува во фенотипот од маж и жена кои носат соодветни делови на хромозомите или алели, рецесивната особина се јавува сеогаш во фенотипот на мажот кој носи такод дел од хромозомот или алел, жените се само носител и само ја пренесуваат болеста.Во однос на ова постојат т.н полово зависни болести, пр. хемофилијата и далтоноизмот.
Едукативно видео.
