Мерење на варијацијата VIII

Мерење на варијацијата
Variation

      Варијацијата е разликата помеѓу поединците во рамките на еден вид. Ова може да биде предизвикано од наследни или фактори на животната средина. 

Варијацијата може да биде континуирана или дисконтинуирана(неконтинуирана).

   Некои од карактеристиките на различните организми кај еден вид покажуваат континуирана варијација, а некои карактеристики покажуваат дисконтинуирана или неконтинуирана варијација.

Континуирана варијација

Висината на човекот е пример за континуирана  варијација. Се движи од онаа на најниската личност до онаа на највисоката личност. Секоја висина е можна помеѓу овие вредности. Значи, тоа е постојана или континуирана варијација.

За секој вид, карактеристика која што се менува постепено во текот на низа вредности покажува континуирана варијација. Примери за такви карактеристики се:

• Висина
• Тежина

Ако ги измериме висините на група луѓе и нацртаме графикон на резултатите, обично изгледа нешто вака:

линеарен графикон што претставува варијација на висината

варијација која ја мериме

Колку повеќе луѓе мерите и колку помали се категориите што ги користите, толку поблиски ќе бидат резултатите до заоблената линија. Овој облик на график е типичен за карактеристика со континуирана варијација. Тежината  на пр. ќе даде график сличен по форма на овој.

Дисконтинуирана(неконтинуирана) варијација

   Карактеристика на кој било вид со само ограничен број на можни вредности покажува дисконтинуирана варијација. Човечката крвна група е пример за дисконтинуирана варијација. Во системот на крвна група АБО, можни се само четири крвни групи (А, Б, АБ или О). Нема вредности помеѓу нив, така што ова е дисконтинуирана варијација.

Еве неколку примери:

• крвна група
• пол (машки или женски)
• боја на очите

столпчест графиконот што ја претставува фреквенцијата
 на  секоја крвна група кај популацијата

   варијација која ја броиме

   Сите луѓе се спаѓаат во видот Homo sapiens. Тие припаѓаат на истиот вид. Вашите пријатели и соученици може да имаат различна боја на очите и боја на коса. Некои ќе бидат момчиња, а некои ќе бидат девојчиња. Некои ќе бидат високи, а некои ќе бидат пократки. Присуството на разлики помеѓу живите суштества од ист вид се нарекува варијација.

Варијацијата помеѓу различните видови е обично поголема од варијацијата во еден вид.

Варијациите може да бидат: наследена и варијација на животната средина.

1. Наследни причини за варијација

Варијацијата  која е резултат на генетски информации од родителите се нарекува наследна варијација.

     Децата обично изгледаат малку како нивниот татко, а малку како нивната мајка, но тие нема да бидат идентични со ниту еден од нивните родители. Ова е затоа што тие добиваат половина од својата ДНК и наследни карактеристики од секој родител.Секоја јајце клетка и секоја сперматозоидна клетка содржи половина од генетските информации потребни за индивидуа. Кога овие се придружуваат на оплодување, се формира нова клетка со сите генетски информации потребни за една личност.

Еве неколку примери на наследна варијација кај луѓето:

1. боја на очите
2. Боја на косата
3. боја на кожа
4. разлика во јазичето кај увото
5. разлики во формата навашиот јазик

2. Причини промена на животната средина

Карактеристиките на животинските и растителните видови можат да бидат погодени од фактори како што се:

клима

• исхрана
• несреќа
• начин на живот

На пример, ќе станете потешки ако јадете премногу храна и ќе станете полесни ако јадете премногу малку. 

Растенијата  во сенка на големо дрво ќе порасне повисоко додека се обидува да достигне повеќе светлина.

Варијацијата предизвикана од околината се нарекува варијација на животната средина. Еве неколку други примери на карактеристики кои покажуваат варијација на животната средина:

• твојот мајчин јазик
• вашата религија
• бојата на цветоткај  растението хортензија (овие растенија имаат сини цвеќиња во кисела почва и розови цвеќиња во алкална почва)

3.Варијациите може да  настанат и како Наследни и причини за варијација да биде  животната средина

Некои карактеристики се разликуваат поради мешавина на наследни причини и причини за животната средина.

 На пример, идентични близнаци ги наследуваат истите карактеристики од нивните родители. Меѓутоа, ако земете близнаци, а близнакот „А“ се дава повеќе за јадење отколку близнакот „Б“, близнакот „А“ веројатно ќе заврши потежок. Тежината и висината се вообичаени примери на карактеристики врз кои влијаат и генетските и околните фактори.

При следење на варијациите добиените резултати што сме ги изброили или измериле може да ги  искористиме да дојдеме до корисни информации за посочената варијабилност.

Од таа причина освен изработка на графикони се изработуваат и аритметички вредности за добиените резултати тоа се:

• Аритметичка средина е средна вредност MEAN или просек
• Медијана е вредност на средината на резултатите
• Мода е најчестата вредност од истражувањето  и
• Ранг -интервал во кој се движат вредностите, од најмалиот на изброени вредности до најголемиот број.