Малнутриција

 Малнутриција- Неухранетост

Клучни факти

• Неисхранетоста, во сите свои форми, вклучува недоволна исхранетост   (

  

  слабост, недоволна телесна тежина), несоодветни витамини или минерали, прекумерна тежина, дебелина и како резултат на  болести поврзани со исхраната.
• 1,9 милијарди возрасни се со прекумерна тежина или дебели, додека 462 милиони се со недоволна тежина.
• Околу 45% од смртните случаи кај деца под 5-годишна возраст се поврзани со недоволна исхранетост. Овие претежно се јавуваат во земји со низок и среден приход. Во исто време, во истите овие земји, стапките на прекумерна тежина и дебелина кај децата растат.
• Разликите, економските, социјалните и медицинските влијанија на глобалниот товар на неухранетост се сериозни и трајни, за поединците и нивните семејства, за заедниците и за земјите.

Неисхранетост- Малнутриција: Што треба да знаете

1.Што е малнутриција?

 Мланутриција се јавува кога некое лице добива премногу или премалку одредени хранливи материи.Малнутрицијата  се јавува кога има недостаток од  хранливи материи затоа што во целост јадат премногу малку храна.Лицето со недоволно исхранетост може да има недостаток на витамини, минерали и други основни супстанции што им се потребни на нивното тело за да функционира.

Неисхранетоста може да доведе до:

• краткорочни и долгорочни здравствени проблеми
• бавно закрепнување од рани и болести
• поголем ризик од инфекција
• тешкотии во фокусирањето на работа или училиште

Некои недостатоци можат да предизвикаат специфични здравствени проблеми. На пример:

Недостаток на витамин А.

Низ целиот свет, многу деца развиваат проблеми со видот поради недостаток на витамин А.

Недостаток на витамин Ц.

Недостаток на витамин Ц може да резултира со скорбут. Скорбутот е ретка болест, но може да се развие ако некое лице се храни со мала количина на   свежо овошје и зеленчук.

Постарите возрасни лица, малите деца, оние кои консумираат многу алкохол и некои луѓе со одредени ментални здравствени услови може да бидат особено изложени на ризик.

Севкупен недостаток

Недостаток на сите хранливи материи може да доведе до квашиоркор, што е „тешка форма на неухранетост“. Еден симптом на оваа состојба е проширен стомак.

Марасмус е уште еден потенцијален резултат на сериозен недостаток на исхраната. Лицето со марасмус ќе има многу малку мускулна маса или маснотии на своето тело.

Симптоми

Некои знаци и симптоми на неухранетост вклучуваат:

• недостаток на апетит или интерес за храна или пијалоци
• замор и раздразливост
• неможност за концентрација
• секогаш чувствувајќи ладно
• депресија
• губење на маснотии, мускулна маса и телесно ткиво
• поголем ризик да се разболат и да трае подолго да се лекува
• подолго време на заздравување на раните
• поголем ризик од компликации по операцијата

Неухранетост може да се појави од различни причини. Деловите подолу подетално ги опишуваат овие потенцијални причини.

1. Мал внес на храна

Некои луѓе развиваат неухранетост затоа што нема доволно храна на располагање или затоа што имаат потешкотии во исхраната или апсорбирање на хранливите материи.

2.  Ментално здравје

Неисхранетост или малнутриција може да влијае на луѓето со:

• депресија
• деменција
• шизофренија
• анорексија нервоза
• Социјални проблеми и проблеми со мобилноста

Факторите што можат да влијаат на навиките во исхраната на една личност и потенцијално да доведат до неухранетост вклучуваат:

• не можејќи да ја напуштат куќата или да стигнат до продавница за да купат храна
• сметајќи дека е физички тешко да се подготват јадења
• живеење сам, што може да влијае на мотивацијата на лицето да готви и да јаде
• кои имаат ограничени вештини за готвење
• немаат доволно пари да потрошат на храна

3. Дигестивни нарушувања и стомачни состојби

Ако телото не апсорбира хранливи материи ефикасно, дури и здравата исхрана не може да спречи неухранетост.

Примери за дигестивни и стомачни состојби кои можат да го предизвикаат ова вклучуваат:

• Кронова болест-е неспецифичен хронично воспалителен процес на тенкото црево што се карактеризира со стеснување на тенкото црево поради воспаленија, а може да се јави и на дебелото црево 
• Улцеративен колитис-  е хронична автоимуна воспалителна болест на слузницата на дебелото црево.
• Целијачна болест- е хронична автоимуна болест што се карактеризира со неподносливост на организмот на глутен – белковина од пченица, јачмен, ‘рж и овес
• Постојана дијареја, повраќање или и двете

Фактори на ризик

Во некои делови на светот, раширената и долгорочна неухранетост може да резултира од недостаток на храна.

Меѓутоа, во побогатите нации, оние кои се изложени на најголем ризик од малнутриција вклучуваат:

• постари возрасни лица, особено кога се во болница или долгорочна институционална нега
• луѓе кои се социјално изолирани - на пример, поради проблеми со мобилноста, здравствени проблеми или други фактори
• луѓе со ниски примања
• луѓе кои се опоравуваат или живеат со сериозна болест или состојба
• оние кои имаат потешкотии со апсорпција на хранливи материи
• луѓе со хронични нарушувања во исхраната како што се булимија или анорексија нервоза

Дијагноза

Ако некое лице покаже или забележи знаци на неухранетост, првиот чекор ќе биде да откриеме зошто.

Ако лекар се сомнева во Кронова болест, целијачна болест или друга состојба, тие можат да извршат лабораториски тестови за да ја потврдат дијагнозата. Лекувањето на овие состојби може да го подобри нутритивниот статус на една личност.

Тие исто така може да го спроведат следново:

• крвни тестови за општ преглед и мониторинг
• тестови за специфични хранливи материи, како што се железо или витамини
• тестови пред албумин, бидејќи неухранетоста најчесто влијае на нивото на овој протеин
• тестови на албумин, што може да укаже на заболување на црниот дроб или бубрезите

Третман

Ако се  дијагностицира неухранетост, се прави план за третман на пациентот. Пациентот можеби ќе треба да се состане со нутриционист и други даватели на здравствени услуги.

Третманот ќе зависи од сериозноста на неухранетоста и присуството на какви било други основни состојби или компликации.

Може да вклучува:

• тековно скринирање и следење
• изработка на план на исхрана, што може да вклучува земање додатоци
• лекување на специфични симптоми, како што се гадење
• лекување на какви било инфекции што можат да бидат присутни
• проверка на какви било проблеми со устата или голтање
• сугерирајќи алтернативни садови за јадење