Дихибридно вкрстување
Трихибридно и кодоминантно вкрстување
На почеток да даеме едно резиме за монохибридното вкрстување.
Значи монохибридо вкрстување е генетска мешавина помеѓу две индивидуи кои имаат хомозиготни генотипови или генотипови кои имаат целосно доминантни или целосно рецесивни алели, што резултира во спротивни фенотипови за одредена генетска особина. При монохибридното секогаш пратиме една особина. Генотиповите ги прикажуваме со букви за полесно да го пресметаме можното наследување. Со големи букви запишуваме доминантна особина, а со мали рецесивна особина. Хомозиготите секогаш имаат исти букви АА или аа, хетерозиготите секогаш се прикажуваат со мала и голема буква бидејки нивните алели на генот носат и доминантна и рецесиван особина Аа или аА.
Вкстувањето го прикажуваме со т.н. панетова мрежа за да го предвидиме можното наследување.
На кратко повторно ќе го опишеме монохибридното вкрстување, пред да премеинем кон дихибридно.
Кај растенијата со грашок, мазно семе (Ѕ) е доминантно кај засадените семиња, кои носат и рецесивен алел за друга особина (ѕ). Во генетско вкрстување на двете растенија кои се хетерозиготни за својството на обликот на семето, кој дел од потомството треба да има мазно семиње?
Сликата прикажува монохибридно вкрстување на Ф1-хибридни растенија. Двата родитела на растенија се хетерозиготни (Ss) за алел што ја одредува формата на семето. Присуството на доминантен алел (S) во хомозиготни (SS) или хетерозиготни (Sѕ) растенија резултира во мазна форма семиња. Растенијата со хомозиготни рецесивни алли (ѕѕ) ке дадат дуга форма.
За да го решите проблемот 1, ќе треба да поставите панетова мрежа.
2.Напишете ги алелите за родител 1 на левата страна на мрежата. и алелите од родител 2 над мрежата.
3. Пополнете ги квадратите за родител 1 и за родител 2
 |
| 25% хомозигот доминантни |
 |
| 50% хетерозиготи |
 |
| 25% хомозиготни рецесивни |
4. Толкување на резултатите на генотипови што произлегуваат од овој монохибридно вкрстување крст (Ss x Ss)
Фениотипи кои произлегуваат од ова монохибридно вкрстување (Ss x Ss)
75% мазно семе и 25% набрчкано.
секогаш е прашањето од каде се добива набрчкано семе кога вкрстуваме 2 растенија со мазно семе. Ако го погледнеме геноипот на семето тој е носител на рецесивен алел (ѕ) тој алел кога тогаш мора да се појави во некој од потомците. Односот кој го добиваме е 3:1, 3 мазни зрна и 1 набрчкано зрно.
Толкувањето може да го прикажеме и во форма на дропка.
Се надевам дека е појано сега монохбридното вкрстување
Дихибридно вкрстување
Дихибриден вкрстување е вкрстување во кој се следат фенотипите на два гени преку парењето на организми кои носат повеќе алели на тие гениски локации. Повеќето организми кои се размножуваат полово, носат две копии од секој ген, овозможувајќи им да носат две различни алели или две различни особини.
Мора да се направи важна разлика помеѓу дихибридното вкрстување и начинот на наследување. Додека дихибридното вкрстување обично се смета за набудување на два гени кои контролираат две различни фенотипски својства, и двата делуваат под целосен режим на доминација на наследство. Ова не е секогаш случај. Класичниот модел на дихибридно вкрстување се заснова во генетиката Мендел, така што ќе го користиме грашокот на кој го истражувал.
Значи кога при хибридизацијата се следи наследувањето на две својства, тогаш се работи за дихибридно наследување. Пример кога се следи боја на зрно и форма на зрно или кога се следи наследување на бојата на зрното и бојата на цветот кај грашокот.
Р1 ААВВ х Р2 аавв
жолто зрно, зелено зрно,
мазно набрчкано
гамети: ААВВ х аавв
F1 = АаВв
жолто зрно мазно
Ако се дозволи самооплодување односно вкрстување на единки од F1 генерацијата (АаВв) се добива следново:
Р АаВв х Р2 АаВв
(F1) жолто зрно, (F1) жолто зрно,
мазно зрно мазно зрно
гамети се АВ Ав аВ ав АВ Ав аВ ав
Како ги добивме гаметите: Бидејќи има два гени, секој со два алели, може да има до четири различни комбинации на гемети
Најлесен начин да се разработат потенцијални комбинации на гамети во дихибриден крст е да се користи FOIL method:
FOIL = First-прв/ Outside-надворешен / Inside - внатрешен / Last - последен
Предвидување на генотипот на потомството
1. Одредете ги сите можни комбинации на алели во гаметите за секој родител. Нашите гамети се AB Ab aB ab
Половина од гамите добиваат доминантен A и доминантен B алел; другата половина од гамите добиваат рецесивен а и рецесивен b алел . И двајцата родители произведуваат 25% секој од AB, Ab, aB и ab.
Бидејќи секој родител произведува 4 различни комбинации на алели во гаметтите, нацртајте квадрат од 4 квадратни на 4 квадратни коцки.
Наведете ги гаметрите за родител 1 по едниот раб на мрежата.
Наведете ги гаметрите за родител 2 по другиот раб на мрежата.
Пополнете ги квадратите со алелите од Родител 1 и родител 2.
Резултатот е предвидување на сите можни комбинации на генотипови за потомството на дихибридниот крст, АаВв x АаВв
Предвидување на фенотипот на потомството
Постојат 9 генотипови за мазни, жолти семиња. Тие се:
ААBB (1/16)
AABb (2/16)
AABB (2/16)
AabB (4/16)
Постојат 3 (1+2) генотипови за мазни, зелени семиња. Тие се:
AABB (1/16)
Aabb (2/16)
Постојат 2 (1+2)генотипови за набрчкани, жолти семиња. Тие се:
ааBB (1/16)
aaBb (2/16)
Има само 1 генотип за набрчкано зелено семе. Тоа е
aabb (1/16)
Фенотипски сооднос кај дихибридното вкрстување е 9: 3: 3: 1
Со слободно и случајно комбинирање на 4 вида гамети (АВ, Ав, аВ и ав) во F2 генерацијата се добиваат 16 комбинации. Фенотипски ќе се добијат комбинации во однос 9:3:3:1, односно 9 единки ќе имаат жолто зрно и мазно семе, 3 единки ќе имаат мазно зелено семе, 3 единки ќе имаат набрчкано жолто и 1 единка ќе има зелено набрчкано.
Трихибридно наследување е кога при вкрстувањето на две единки се следат три својства. На пример трихибридно наследување е кога кај грашокот се следат својствата: форма на зрното (мазно и набрчкано), боја на цветот ( црвена и бела) и боја на зрното (жолта и зелена). Во F1 генерацијата ќе се добијат хетерозиготни растенија кои ќе бидат со мазна форма на зрното, црвен цвет и жолта боја на зрното, бидејќи овие својства (алели) се доминантни. Добиените хибриди во F1 генерацијата ќе продуцираат по осум вида гамети (ABC, ABc, AвC, Aвc, aBC, aвC, аВc, aвc) кои со нивно меѓусебно и слободно комбинирање ќе дадат вкупно 64 комбинации во F2 генерацијата меѓу кои ќе се добијат 8 различни фенотипови во однос 27:9:9:9:3:3:3:1.
КОДОМИНАНТНО НАСЛЕДУВАЊЕ
Мора да се направи важна разлика помеѓу дихибридното вкрстување и начинот на наследување. Додека дихибридното вкрстување обично се смета за набудување на два гени кои контролираат две различни фенотипски својства, и двата делуваат под целосен режим на доминација на наследство. Ова не е секогаш случај. Класичниот модел на дихибридно вкрстување се заснова во генетиката Мендел, така што ќе го користиме грашокот на кој го истражувал.
Значи кога при хибридизацијата се следи наследувањето на две својства, тогаш се работи за дихибридно наследување. Пример кога се следи боја на зрно и форма на зрно или кога се следи наследување на бојата на зрното и бојата на цветот кај грашокот.
Дихибридното вкрстување ги одредува генотипските и фенотипските комбинации на потомство за два посебни гени кои не се поврзани
Бидејќи има два гени, секој со два алели, може да има до четири различни комбинации на гемети
Пример: Ако се вкрсти мајка со жолто зрно и виолетов цвет (ААВВ) со татко кој има зелено зрно и бел цвет (аавв) во F1 генерацијата се добиваат хетерозиготни единки кој ќе имаат жолто зрно и виолетов цвет (АаВв)Р1 ААВВ х Р2 аавв
жолто зрно, зелено зрно,
мазно набрчкано
гамети: ААВВ х аавв
F1 = АаВв
жолто зрно мазно
Ако се дозволи самооплодување односно вкрстување на единки од F1 генерацијата (АаВв) се добива следново:
Р АаВв х Р2 АаВв
(F1) жолто зрно, (F1) жолто зрно,
мазно зрно мазно зрно
гамети се АВ Ав аВ ав АВ Ав аВ ав
Како ги добивме гаметите: Бидејќи има два гени, секој со два алели, може да има до четири различни комбинации на гемети
Најлесен начин да се разработат потенцијални комбинации на гамети во дихибриден крст е да се користи FOIL method:
FOIL = First-прв/ Outside-надворешен / Inside - внатрешен / Last - последен
Предвидување на генотипот на потомството
1. Одредете ги сите можни комбинации на алели во гаметите за секој родител. Нашите гамети се AB Ab aB ab
Половина од гамите добиваат доминантен A и доминантен B алел; другата половина од гамите добиваат рецесивен а и рецесивен b алел . И двајцата родители произведуваат 25% секој од AB, Ab, aB и ab.Бидејќи секој родител произведува 4 различни комбинации на алели во гаметтите, нацртајте квадрат од 4 квадратни на 4 квадратни коцки.
Наведете ги гаметрите за родител 1 по едниот раб на мрежата.Наведете ги гаметрите за родител 2 по другиот раб на мрежата.
Резултатот е предвидување на сите можни комбинации на генотипови за потомството на дихибридниот крст, АаВв x АаВв
Предвидување на фенотипот на потомството
Постојат 9 генотипови за мазни, жолти семиња. Тие се:
ААBB (1/16)
AABb (2/16)
AABB (2/16)
AabB (4/16)
Постојат 3 (1+2) генотипови за мазни, зелени семиња. Тие се:
AABB (1/16)
Aabb (2/16)
Постојат 2 (1+2)генотипови за набрчкани, жолти семиња. Тие се:
ааBB (1/16)
aaBb (2/16)
Има само 1 генотип за набрчкано зелено семе. Тоа е
aabb (1/16)
Фенотипски сооднос кај дихибридното вкрстување е 9: 3: 3: 1
Со слободно и случајно комбинирање на 4 вида гамети (АВ, Ав, аВ и ав) во F2 генерацијата се добиваат 16 комбинации. Фенотипски ќе се добијат комбинации во однос 9:3:3:1, односно 9 единки ќе имаат жолто зрно и мазно семе, 3 единки ќе имаат мазно зелено семе, 3 единки ќе имаат набрчкано жолто и 1 единка ќе има зелено набрчкано.
ТРИХИБРИДНО НАСЛЕДУВАЊЕ
Трихибридно наследување е кога при вкрстувањето на две единки се следат три својства. На пример трихибридно наследување е кога кај грашокот се следат својствата: форма на зрното (мазно и набрчкано), боја на цветот ( црвена и бела) и боја на зрното (жолта и зелена). Во F1 генерацијата ќе се добијат хетерозиготни растенија кои ќе бидат со мазна форма на зрното, црвен цвет и жолта боја на зрното, бидејќи овие својства (алели) се доминантни. Добиените хибриди во F1 генерацијата ќе продуцираат по осум вида гамети (ABC, ABc, AвC, Aвc, aBC, aвC, аВc, aвc) кои со нивно меѓусебно и слободно комбинирање ќе дадат вкупно 64 комбинации во F2 генерацијата меѓу кои ќе се добијат 8 различни фенотипови во однос 27:9:9:9:3:3:3:1.
КОДОМИНАНТНО НАСЛЕДУВАЊЕ
Кодоминантно имаме кога и двете алели се изразени заедно во потомството. Најчестиот пример за кодоминација е крвната група АБ. Ако некое лице со крв од типот А и лице со крв од типот Б имаат дете, тоа дете би можело да има крв од типот АБ каде и двата фенотипи се целосно изразени. Денес се знае дека постојат четири крвни групи кај човекот А,Б, АБ и О
Во наследувањето на крвните групи учествуваат три алели: доминантните А и B и рецесивниот – О.
А и B крвните групи можат да се јават како хомозиготни (АА, BB) или хетерозиготни (АО, BО), додека крвната група О е само хомозиготна рецесивна (ОО). А и B алелите имаат исто доминантно дејство и кога ќе се најдат во ист генотип формираат нова крвна група (АB). Ваквите гени се наречени кодоминантни гени.
