Дарвинова теорија на еволуција по пат на природна селекција
Која е Дарвиновата теорија за еволуцијата?
Теоријата на еволуцијата по природна селекција, прво формулирана во книгата на Дарвин „За потеклото на видовите“ во 1859 година, е процес со кој организмите се менуваат со текот на времето како резултат на промените во наследните физички или однесување карактеристики. Промените што му овозможуваат на организмот подобро да се прилагоди на околината, ќе му помогне да преживее и да има повеќе потомци.
Клучни точки:
- Чарлс Дарвин бил британски натуралист кој ја предложи теоријата на биолошката еволуција со природна селекција.
- Дарвин ја дефинирал еволуцијата како „потекло со модификација“, идејата дека видовите се менуваат со текот на времето, создаваат нови видови и споделуваат заеднички предок.
- Механизмот што Дарвин го предложи за еволуција е природна селекција. Бидејќи ресурсите се ограничени по природа, организмите со наследни каректеистики што придонесуваат за опстанок и репродукција, имаат тенденција да остават повеќе потомци од нивните врсници, предизвикувајќи ги карактеристиките да се зголемуваат во фреквенцијата со генерации.
- Природната селекција предизвикува популациите да се прилагодат или да бидат поприкладно прилагодени на нивните средини со текот на времето. Природната селекција зависи од околината и бара постоечка наследна варијација во група.
Што е еволуција?
Основната идеја за биолошката еволуција е дека популациите и видовите организми се менуваат со текот на времето. Денес, кога размислуваме за еволуција, веројатно ќе ја поврземе оваа идеја со една специфична личност: британскиот натуралист Чарлс Дарвин.
Во 1850-тите, Дарвин напиша влијателна и контроверзна книга наречена За потеклото на видовите. Во него, тој предложи видовите да се развиваат (или, како што рече, да претрпат „потекло со модификација“) и дека сите живи суштества можат да го следат потеклото кај обичниот предок.
Дарвин и патувањето на бродот Бигл
Публикуваниот труд на Дарвин, „За потеклото на видовите“, ги изнесе своите идеи за еволуцијата и природната селекција. Овие идеи главно се засноваа на директни набудувања од патувањата на Дарвин околу светот. Од 1831 до 1836 година, тој бил дел од експедицијата за анкетата, спроведена од бродот Бигл, во која биле вклучени постојки во Јужна Америка, Австралија и јужниот врв на Африка. На секое од постојните постојки на експедицијата, Дарвин имаше можност да ги проучува и да ги катализира локалните растенија и животни.
Во текот на патувањата, Дарвин започнал данабљудува интересни видови во прилагодбата и карактеристиките на организмите. Дарвин ги забележал во прилагодувањата на организмите, гледајќи ги неговите истраживања на островите Галапагос на брегот на Еквадор. Дарвин открил дека островите во близина на Галапагос имаат слични, но неидентични видови на птици - Свингалки кои живеат на нив. Покрај тоа, тој истакна дека секој вид од овој род добро е прилагодена за својата околина и улога. На пример, видови кои јаделе големи семиња имаат тенденција да имаат големи, груби клунови, додека оние што јаделе инсекти имале тенки, остри клунови. Конечно, тој забележал дека свингалките (и другите животни) пронајдени на островите Галапагос биле слични на видовите на блиското копно Еквадор, но различни од оние што се наоѓаат на друго место во светот.
Според идејата на Дарвин, оваа шема би имала смисла ако островите Галапагос одамна биле населени со птици од соседното копно. На секој остров, свингалките може постепено да се прилагодувале на локалните услови (во текот на многу генерации и долг период на време). Овој процес може да доведе до формирање на еден или повеќе различни видови на секој остров.
За време на своето патување, а во годините подоцна, Дарвин развил и рафинирал низа идеи што можат да ги објаснат обрасците што ги забележал за време на неговото патување. Во својата книга „За потеклото на видовите“, Дарвин ги истакнал своите две клучни идеи: еволуција и природна селекција.
Еволуција.
Дарвин се осврнал на овој процес, во кој групите организми се менуваат во нивните наследни особини со генерации, како „потекло со модификација“. Денес, ние го нарекуваме еволуција.
Што е природна селекција?
Природната селекција е механизам на еволуција. Организмите кои се поприлагодени на нивната околина, веројатно ќе преживеат и ќе ги пренесат гените што им помогнале на нивниот успех. Овој процес предизвикува видовите да се менуваат и да се разликуваат со текот на времето.
Природната селекција е еден од начините да се земат предвид милиони видови што живееле на Земјата.
Во природна селекција, тие варијации во генотипот (целиот комплекс на гени наследени од двајцата родители) кои ги зголемуваат шансите на организмот за опстанок , се зачувани и множат од генерација на генерација на сметка на помалку поволни варијации. Еволуцијата често се јавува како последица на овој процес.
Природната селекција може да произлезе од разлики во опстанокот, плодноста, стапката на развој, успехот во парење или од кој било друг аспект од животниот циклус. Сите такви разлики резултираат со природна селекција до степен до кој влијаат врз бројот на потомци што еден организам го остава. Генетички, природната селекција означува намалување или зголемување на генетипови во популацијата.
МЕХАНИЗАМ НА ПРИРОДНА СЕЛЕКЦИЈА:
- принцип на варијација;
- принцип на адаптација;
- принцип на наследување.
1. принцип на варијација
Општо земено, во една популација составена од единки од ист вид, меѓу единките постојат помалку или повеќе „важни“ разлики. Варијацијата на некој белег кај дадена единка е нејзиниот фенотип.
2. Принцип на адаптација
Некои единки во популацијата поседуваат варијации кои им даваат поголеми шанси за размножување за разлика од други, во одредена средина. Се вели дека тие имаат селективна предност над нивните ривали.
- подобар начин на избегнување на грабливците,
- помалку разболувања,
- полесен пристап до храна,
- зголемената способност за преживување и размножување
- помалку разболувања,
- полесен пристап до храна,
- зголемената способност за преживување и размножување
3. Принцип на наследување
Белезите на единките мора да се наследни, односно да можат да се предадат на нивното потомство. Гените се предаваат на потомството, што води до пренесување на одредени белези од една генерација во друга
Молецот Biston betularia и неговата адаптација:
Моилецот, Biston bitularia, беше еден вид пример за еволутивна студија во 20 век, дозволувајќи им на биолозите да адресираат прашања за стапките на селекција, протокот на гени, неутралната теорија и еволуцијата на алелната доминација.
Овој вид на молец е широко распространета во Велика Британија и Ирска и често се наоѓа во обични градини, но сепак нејзината неверојатна приказна го направи познат низ целиот свет. Тоа е еден од најпознатите примери на еволуција по природна селекција, големото откритие на Дарвин и честопати се нарекува „молец на Дарвин“. Овие молци вообичаено се бели со црни точки на крилјата, давајќи го името.
Овој облик го прави добро камуфлиран против стеблата од лишаи покриени со дрвја, кога лежи на нив во текот на денот.
Сепак, во XIX век се забележува дека во градовите и градовите всушност била црната форма на молец што е почеста од бледата форма. Индустријализацијата и загревањето со домашни јаглен предизвикаа загадување на воздухот што го уништи лишаите и ги поцрни градски стебла. Така, сега бледата форма на молец беше поочигледна за предаторите, додека темната форма беше подобро камуфлирана и со поголема веројатност да преживее и да создава потомство. Како резултат, над последователните генерации, црните молци дојдоа да ги надминат бледните форми во градовите. Бидејќи молците се краткотрајни, оваа еволуција по природна селекција се случила доста брзо.
Природна селекција на дело:
Отпорот на антибиотици се зголемува со преживувањето на единки кои се имуни на ефектите на антибиотикот, чие потомство ја наследува оваа отпорност, создавајќи нова популација на отпорни бактерии.
ВЕШТАЧКА СЕЛЕКЦИЈА.
По пат на вештачка селекција се добиваат потомци на растенија и животни со особини, кои ги планирал одгледувачот. Земјоделците и градинарите одбираат примероци со најкорисни особини и токму тие примероци се наменети за размножување. Домашните животни може да се селектираат заради:
• Вид и вкус на месото
• Телесна големина
• Брзина на растење
• Производство на млеко
• Изглед
Пример: Со вкрстување на овчеполската или шарпланинската овца со мерино овцата, се добиваат мерино -мелез овци. Тие ги носат особините од двата родители. Оваа раса дава повеќе волна, но помалце млеко од шарпланинската. Создадени се 300 видови раси на кучиња кои иако се разликуваат надворешно можат да се оплодуваат меѓу себе. Вештачкото одбирање човекот најчесто го извршува во вкрстување на различни видови со цел да добие подобри и поголеми приноси. Од секој вид ги одбирал и размножувал оние животни на кои им биле најистакнати корисните особини.
Неповолностите на Вештачката селекција
• Одзема премногу време во создавањето на нова раса единки со најдобрите особини
• Го намалува бројот на различни гении во популацијата
• Клонирањето исто така го намалува бројот на гените
• Во иднина, создавањето на нови раси може да биде отежнато
• Може да предизвика проблеми во опстанокот на новата раса, ако истата не е способна да се справи со измените во условите на живеалиштето, на пример, болест може да ги уништи сите примероци од расата ако се тие еднакви.
* Известување
Да се прочита лекцијата 7.4 стр. 88/89 од учебникот, Проценување на вештачката селекција.
