Sunday, August 31, 2025

 

Биологијата како дел од природните науки


 Природата на науката

    Науката е систематско проучување на природниот свет и како тој функционира. 

1.1 Што е природна наука?

• Природата на науката и научното знаење;
• Целта на науката;
• Вредноста на науката;
• Научни дисциплини;
• Ограничувањата на науката.

Резултати од учењето на природнните науки се, да учениците бидат способни да:


1. Ја опишат природата на науката како сеопфатен и сигурен начин за разбирање на шемите забележани во природниот свет;
2. Ја опишат целта на науката како развивање генерализливи теории кои ги објаснуваат настаните во природниот свет преку внимателно, систематско проучување;
3. Ја објаснат вредноста на науката во развивањето подлабоко разбирање на природните феномени и способноста за предвидување на идните настани;
4. Да покажат разбирање дека иако голем дел од научното знаење е долготрајно, тоа е предмет на модификација како што стануваат достапни нови информации;
5.  Да прават разлика помеѓу термините теорија, хипотеза и предвидување што се користат во науката;
6. Да Наведуваат примери за широки научни дисциплини, како што се физика, хемија, биологија, геологија и наука за животната средина;
7. Да ги разликувајте ги областите на студии на физика, хемија и биологија.




БИОЛОГИЈА И НЕЈЗИНАТА УЛОГА ВО ПРИРОДНИТЕ НАУКИ


    Зборот биологија е изведен од грчките зборови /bios/ што значи /живот/ и /logos/ што значи /студија/ и е дефиниран како наука за животот и живите организми. Организмот е живо суштество кое се состои од една клетка, на пр. бактерии, или неколку клетки, на пр. животни, растенија и габи.

Биологијата, научна студија за животот и живите организми, е фундаментална гранка на природните науки, која обезбедува суштинско знаење за структурата, функцијата, растот, еволуцијата и интеракцијата на животните форми. Таа претставува клучна основа заедно со хемијата и физиката за разбирање на природниот свет. Преку дисциплини како генетика, екологија и еволуција, биологијата придонесува за практични достигнувања во медицината, земјоделството и зачувувањето на животната средина, обликувајќи го нашето разбирање и способност да влијаеме на планетата и да го подобриме човечкиот живот.

Скала на животот

    На пример, скалата на биологијата може да опфати сè, од генетика, биохемија и молекуларна биологија - проучување на молекулите на животот во нашите клетки и како тие ни помагаат да функционираме - до клеточна биологија која се фокусира на основната единица на животот. Исто така, постојат анатомија, физиологија и други области кои се фокусираат на цели организми, па сè до уште поголеми скали како што се однесувањето на животните, популациската биологија и екологијата и систематиката кои ги проучуваат групите и цели заедници на организми.

Историја на биолошката наука


Иако модерната биологија е релативно неодамнешен развој, науките поврзани со неа и вклучени во неа се изучуваат уште од античко време. Природната филозофија се изучувала уште во древните цивилизации на Месопотамија, Египет, индискиот потконтинент и Кина. 
Напредокот во микроскопијата, исто така, имало длабоко влијание врз биолошкото размислување. 
На почетокот на 19 век, голем број биолози посочија на централната важност на клетката, а во 1838 година, Шлајден и Шван почнаа да ги промовираат сега универзалните идеи за теоријата на клетките. 
Жан-Батист Ламарк беше првиот што презентирал кохерентна теорија за еволуцијата, иако британскиот натуралист Чарлс Дарвин ја прошири теоријата за природна селекција низ целата научна заедница. 
Во 1953 година, откривањето на двојната спирална структура на ДНК го означи преминот во ерата на молекуларната генетика.

Клучни точки

  1. Биологијата еволуирала како област на науката уште од нејзиното прво изучување во античките цивилизации, иако модерната биологија е релативно нова област.
  2. Науката е процес што бара тестирање на идеи со користење на докази собрани од природниот свет. Науката е итеративна по природа и вклучува критичко размислување, внимателно собирање податоци.
  3. Науката, исто така, се однесува на збирот на знаење произведено со научни истражувања.