Адаптации во абиотичката и биотичката средина VII

Адаптации на абиотичката и биотичката средина 

                                                                                 VII одд.

   Изобилството и организираноста на организмите во екосистемот се определува со биотички и абиотички фактори. Животните и растенијата имаат адаптации за да им овозможат да се борат за опстанок. Повеќето животни се добро прилагодени на нивните биотички и абиотички состојби како резултат на однесувањето, физиолошките или структурните адаптации кои ги зголемуваат нивните шанси за преживување и размножување. 

Адаптацијата е карактеристика на организмот што ги подобрува неговите шанси да преживее и / или да размноѓува.

Организмите генерално се добро прилагодени на абиотичните и биотичките состојби на околината во која живеат. Адаптацијата на организмот е резултат на гените што организмот ги наследува од своите родители. Процентот на добро прилагодени организми кај популацијата може да се зголеми во текот на генерациите со процесот на еволуција со природна селекција.

Постојат три различни типа на адаптации:

1. Бихавиорална (однесувачка) - адаптација која  му помагаа на организамот да преживее / да се размножува

2.   Физиолошка - процес на тело што му помага на организмот да преживее / да се размножува

3.   Структурна - определени карактеристика на организмот  што му помага да преживее /да се размножува.

Адаптации кај животни:

Бихавиорални (однесувачки) адаптрации:

  Возрасни машки пингвини се живеат заедно во текот на зимата. Ова им помага да избегнат загуба на топлина и да преживеат до пролет. Тие се размножуваат во текот на зимата, така што нивните потомци достигнуваат независност во текот на летото кога има поголема храна. Адаптациите во однесувањето можат да бидат научен или инстинктивен начи прикажани.

- Социјално однесување

- Однесување заради  заштита

Кај животнитѕе постојат и други типови на адаптации,во состав на бихавиоралната адаптација како на пр.

Миграција

• Ова е тип на бихавиорална  однесувањето адаптација што подразбира животно или група на животни дапреминуваат  од еден регион во друг, а потоа повторно да се врататво истиот регион заради температурни услови , храна, раззножување итн

Хибернација

• Тоа е длабок сон во кој телесната температура на животното паѓа на околу температурата на околината. Активностите на телото, како што е чукањето на срцето, забавуваат.

 пр. Лилјаци, глодачи и мечки.

Естивација - претставува летен сон, појава слична на хибернацијата. Додека некои животни ги избегнуваат суровите услови во текот на зимата со хибернација (зимски сон), т.е. спиење во текот на најстудените месеци, некои пустински животни спијат под земја во текот на жешките летни месеци.

Физиолошки адаптации:

 Мажјаците кај пингвините можат да бидат  без храна околу 100 дена. Ова им овозможува да преживеат во текот на зимата кога нема достапно храна.

Ритамот на срцето кај пингвинот може да забави во голема мера за време на нуркањето, така што ќе може да заштеди кислород под вода и да помине повеќе време во наоѓање храна под вода. Кај слонот развојот на сурлата е физиолошка адаптација, големината на ушите заради ладењена телото и.т.н

Структурни адаптации:

 Пингвините имаат кратка тврда опашка. Тие можат да се потпнат наназад и да се балансираат на нивните потпетици и опашката. Ова ја намалува загубата на топлина од нозете до земја.

Бојата на телото на пингвин помага да се камуфлира кога плива. Од горе, неговиот темен грб се вклопува со бојата  морето а одоздола има посветла која се вклопува со бојата на  небото.

Структурната адаптација вклучува одреден дел од тело на животно.

- Заби

- Покривки на телото

- Движење

Кај животните постојат и адаптации според местото каде живеат, се распрпстранети во оние ареали каде најдобро можат да опстанат. Така постојат животни кои живеат во пустински предели кои се прилагодени кон заштеда на вода, живеење под песокот кога температурите се многу вискои, такја да пустинските животни претежно се активни ноќе.

Адаптации за живот во поларните предели, со бела боја на крзното, дебело масно ткиво за заштита на топлина ит.н.

Во секој случај  организмите ги населуваат пределите каде најдобро можат да се адаптираат и егзистираат. 

Дишењето со жабри кај водените животни е структурна адаптација. 

Адаптации кај растенијата:

  Адаптациите на растенијата исто можат да бидат структурни, бихавиорални или физиолошки. Без оглед на видот, сите адаптации ги прават организмите подобро да бидат прилагодени на нивниот екосистем и им даваат подобра шанса за опстанок и размножување, кои се нивни крајни цели. 

Адаптациите што произлегуваат од конкуренцијата се од суштинско значење за процесот на еволуција. Опстанок на најспособните значи опстанок на оние што најдобро се прилагодуваат.

  Структурните прилагодувања на растенијата се физички карактеристики, што им овозможува да се натпреваруваат. Пример за ова е формирање на трње и боцки, кои се наоѓаат кај  многу видови, како што се кактуси и рози, и можат се заштитат од јадење на некои животни. Други примери на структурни адаптации вклучуваат растенија со широки, плитки корени за да апсорбираат многу вода после дожд, големи лисја за да се зголеми фотосинтезата и цвеќињата, кои привлекуваат инсекти да ги опрашуваат.

  Однесувачки или бихавиорални кај  растенијата се однесувања што им даваат предност. Сите растенија  растат брзо кон светлината за да се зголеми фотосинтезата. Растот кон светлината и другите тропизми овозможуваат растенијата да одговорат на промените во нивната околина. Корените на растенијата кои растат надолу може да бидат резултат на гравитација или директно да растат кон вода за да се зголеми фотосинтезата. Другите растенија како муволовката , развила структурни и однесувања во однесувањето за да фатат инсекти.

Физиолошките адаптации на растенијата се процеси што им овозможуваат да се натпреваруваат. Пример за ова е формирање отрови за одбрана. Пример  кај коприва нè убодува кога ке ги чепнеме ситните игли на нејзините лисја, кои содржат отров. Другите растенија, како смртоносна беладона, се толку отровни што можат да убијат ако ги консумираат од  луѓето.

Беладона

Растенијата се адаптират и егзистираат и  според местот на опсатнок. Затоа се поделени и според местото на опстанок

Пустински растенија: 

Пустинските растенија чуваат вода во месести лисја, стебла и корени. на пр. кактус

Некои пустински растенија имаат многу долг корен што влегува во почва многу длабоко.

Пустинските растенија имаат боцки со што се намалува загубата на вода поради транспирација.

Растенија во планински предели:

Лисјата се мали така што  нема да биде оштетен од снег или град.

Тие имаат силно заштитено  семе што може да преживее на ладно.

Корените растат длабоко за да можат да се справат со силните ветрови.

Дрвјата растат остро во облик на конус за да може да се заштитат од кршење при паѓање на  снег, така ѓто снегот се излизгува од гранките.

Растенија во рамнини 

Се генерално прилагодени на сува и екстремна температура.

 Тревата доминира во пејзажот.

 Кратки и силни корени  и претежно се грмушките застапени.

Во океаните 

Планктоните од типот на фитопланктон се претежно застапени, тие се способни да вршат  фотосинтеза.

Растенија кои лебдат на површината на водата, немаат коренов систем развиено.

Постојат многу типови на адаптации кај живите органзими со цел борба за опстанок во животната средина, одржување на видот и заштита од нивно исчезнување.

Едукативен линк за адаптации, кликнете ТУКА 

Едукативно видео за однос на предатор плен , кликнете ТУКА